هی کسا نوگفته بوم کی
آمون درم. خودمام نانستیم شون درم. یانی نانستیم کی بوشوبوم. شاید هانه واستی بو
کی هی کسا نوگفته بوم آمون درم. اسا کی بوشوبوم، فاره سه بوم، ده چی بوگفتی بیم
بامومه!. می چوما واکودم ایوار واخوبا بوستم کی بوشوبوم. چوتو بوشوبوم!؟ چوتو
بوبوسته بو کی را دکفته بوشوبوم!؟ آکِه را دکفته بوم!؟ چوتو بوشوبوم!؟ چوتو فاره
سه بوم، نانستیم!. یانی توفیرام نوکودی کی بدانستی بیم چوتو را دکفته بوم! چوتو
بوشوبوم! چوتو باموبوم!. هر چی بو ان بو کی سالانه سال پسی بوشوبوم می شهر!
باموبوم می شهر! می شهر چره بامو بوم؟ خاب مالومه چی واستی باموبوم!. باموبوم کی
مرا بیافم!.
تازه فاره سه بوم، یانی
نانستیم آکه فاره سه بوم!، ایوار بیده بوم کی می شهر ایسامه. می شهره هوایا نفس
کشه ییم! هاوا هو هاوا بو. باد هو باد بو. خاک هو خاک بو. دارو درخت هو دارو
درخت بو. چوما دُو وانه ییم دور دوره شران. هو کویانا ده ییم. هو جنگلانا کی
آسمانا ماچی دایید. هو آسه مانا کی هاچین اونه تی تی وارانه ره زالاش باورده بوم.
نه! می شهر بو. فکر و
خیاله جا نوبو. می شهر بو. می شهر! می خاک!.
خیابانه کنار تبریزی
داره جیر بینیشتم. ایتا پیچه چوم بگردانم. مره مره بوگفتم:
- اگه
می شهره چره آتویه!؟ خیابانان!؟ خانه یان!؟ کوچه یان!؟ مردومان!؟ هی کس هی کسا
نشناسه پاک!.
بازام چوم بگردانم
بیدینم کو خیابان ایسامه. هم دانستیم، هام نانستیم!. کو خیابان ایسابوم؟
ویریشتم. را دکفتم. کویا
بشم... کویا نشم... هاتو مره سرسام بیگیفته بوشوم خیابانانا بگردسم. ایتا آشنا
دونبال بگردسم. کوچه یانا بوشوم.
خیاله سایه مانستن فاکشه
بوستیم. جه اوسالانه شهر تا آ سالانه شهر. جه او سالانه یاد تا آ سالانه یادو
واگردانه سره روزیگاره شهر.
من بوم می هیزارتا ناجه
کی نانستیم چی بوکونم. گیجه مورغانه مانستن خیاله ایتا پیله گیله گوده بوخورده می
سرا هاچین مره دگرا خوردان دوبوم. چره آتو واهیلا بو همه چی یو همه جایا فاندره
ستیم، نانستیم! هیچی نانستیم! هیچی! هاچین هان مرا حالی بوبوسته بو کی دانستیم
هیچی نانستیم. مرا ترسا گیفتی جه می نانستن!
هاتو سایابو جه می
یادوخی یاله آفتاب، شون دوبوم. گردستان دوبوم. وامختان دوبوم. می یادوخیاله کش بزه
ایچی دونبال گردسیم بی یافم کی اینه مانستن هوشونا واتابانه. هیچی نیده ییم هیچی
نی یافتیم هیچی ننابو کی جه می یادوخیال سرعلامه بداشتی بی. هاتو پاک خی یاله کورم
کلاچم شون دوبوم. ولی ایوار واخبردارا بوم کی بیدم می شهرا گردمه امما هی کس مرا
نشناسه! هی کس مرا نیدینه! هی کسا نشناسمه! یانی شناسمه نشناسمه!. مره مره
مرا هارای زه ییم: ری هان تی شهره تی مردومه تی خاکه تی ...........
بازین ایجور کی کله آتشه
کش به سابیم می دیم پر هیستو چوره بو ده ییم کی می شهر مئن می
مردومه مئن
غریبیم!. غریب!؟ می شهره مئن!؟ می مردومه مئن!؟ نه! داد بزم. داد بزم داد
بزم داد بزم ایجور داد کی خیال می شهرا می هارای دوارسته! منم!. من رشتی یم.
ان می شهره! هایا پیلا بوم! هایا کوچیکی بوکودم هایا جیوانی بوکودم هایا باموختم
هایا مرا بشناختم هایا راه دکفتم هایا درس بخاندم هایا عاشق بوبوم..هایا.......
هی کس نیشتاوستی! هی کس
مرا فان درستی! می شهره آدمانه مئن پاک آویرا بو سایا مانستیم. سایه! سایه
جه می یادوخیاله آفتاب! فاکشه بوبوسته می شهره همه جا ایسابومو هی جا نه سابوم!
می دیل دکفته بشم تازه
آباد. مره مره بوگفتم:
- چره
تازه آباد!
بازین خودمام آوه جا
داییم:
- زندانه
مئن غریبم شاید بمردانه مئن آشنا ببم! زندان مرا نشناسید شاید بمردان مرا بشناسید!
می دیل بیرون آمون دره جه انهمه آویری!
را دکفتم. اکه جه
پیربویی جه میدان جه گاراژ شیشه جه شیطان کوچه دوارسته بوم مرا هالی نوبوسته
بو ایوار بیدم کی صیقلانا دوارستم. پیاده رویا بیگیفتم بوشوم هر چی بگردسم محمدی
گاراژا نی یافتمه. اوشنتر بوشوم نانوایی چی بوبوسته!؟ سیرابی!؟ قهوه خانه!؟ هاتو
.... ایدفا می میان داد بزمه آی وای همه چی واگردانه بوبوسته بو. هی جا هو جا
نوبو.
می خیاله مئن می شهرا
وامختم. ایتا ایتایا بنام می چومه
جولو. هی تا هون نوبو کی
داشتیم، کی دانستیم، کی
شناختیم.
خیابانه اوطرفا فاندرستم
ریخته گری ننابو. بوجورتر دندانسازی... روبار کنار ..... مرا جوم جوم دکفت بشم
سورخه بنده. صوندوق
سازانه راسته جا بشم جیرکوچه خطه ماشین بازین خیابان سعده بیگیرم بشم
بوسار... بشم ژاندارمری... امینه ضرب.... ابریشم ... شکره انبار....شختی پختی
محل... آخ..... جان می مدرسه امیرکبیر.....بشم دو واره هونه دیفاره جیر راه بشم
درس بخانم!
نه هاچین جوم جوم دکفته
داره مرا!!! ده هی تا رایام هو را نی یه! هی تا جایام هو جا نی یه. مره هاچین بی
شات تو خوردان درم.
پوردا دوارستم. هاچین
سوزن تاوه دابی جا نوبو!، ولی هی کسا نشناختیم. هی تا آشنا نیبید. گیلیکی یام
ایجور دیگه گب زه یید. پاک خیاله جه کویت باموبید عربی گیلیکی گب زئن دیبید. ده تا
حرفه مئن نوه تا عربی بو! وای چقد قسم خوریدی!؟.
بمانسته بوم. قاقا بو
مره هاتو واهیلی بوکودم. میدانا دوارستم. خیابان لاجان اصلا خیابان لاجان نوبو.
پارک سینما یخسازی پاستورریزه..... نه همه چی ایجور دیگه بو.
فاره سم تازه آباد. ولی
تازه ابادام هو تازه اباد نوبو. آخری بار آکه بو!؟ اها هالا نوگروخته بوم کی
بوشوبوم
می دبیره خاکه سر.
صیانتی! هالایام هاتو می خیاله مئن می سره مئن ایتا جنگله مانستن اوخان کونه اونه
قبره بینویشته:
ما بی چرا زندگانیم
آنان به چرا مرگ
خودآگاهان!
آخری جا بو که نوگروخته
پسی بوشوبوم بخانده بوم.
هرچی بگردسم نیده مه.
نیافتمه. ایتا اتیا قبرانا دوارستم. ایتا ایتا ایسمانا بخاندم. ایتا ایتا پاماله
سر پا بنام. می پا ماله ننابو. سایه مانستن بگرستم هاتو می خیاله آفه تابه مرا
فاکشه بوبوستم قبرانه سر جه آ سره تازه آباد تا اوسره تازه آباد...... واخوبا بوم
بیدم می ماره قبره سر درازا کشه می مارا کش بزه هاتو وارانه مانستن ارسو فوکونم.
مرا قاقا بو می ماره مرا بوگفتم بوگفتم بوگفتم سوبوکا بوم. می شهره مئن می
خاکه مئن می مردومه وای چقد غریب بوم پاک اویر بوم آویر..... می ماره خاکه سر
بشناختم مرا بیافتم.
فوروزنامو بیدم یانی
بیشتاوستم یانی نیدم نیشتاوستم هاتو دیپیچسته بو کی بو کی گفتان دوبو خاندان دوبو.
من می بوم می خیاله آینه مئن اوخانا دوبوم یا کی می خیال بود می جیگیفته گبانا
گفتان دوبو. من بوم یا نوبوم. می خیال بو یا کی می من، منه من، هرکی بو هر چی بو،
می شواله بیگیفته یانا هارای زئن دوبو کی می تومامه نیگایو حسسو جانا دیپیچسای. هر
چی بو هر کی، اونام می مانستین آویری بیگیفته آویری دکفته خوره خوره گفتان دوبو یا
می مرا گب زئن دوبو هرچی بو نانستیم نفامستیم نیده ییم ولی هاتو باده مئن هاوا مئن
خاکه مئن دیپیچستان دوبو:
دو واره نمه خستگه می
کوله سر.
ایسان، دمردنه. شون،
زنده بُون.
بکف ویریز، بکف
ویریزام بوبوست واستی شون. بوشوییمی یام.
ها رایا کی امی پئر بوشو
آمی مار بوشو آمی پئره پئر؛ بوشو،
منام شوندرم راشی یا
دوارمه.
زیبیل می حرفانا ایتا
ایتا خو تک داره،
چانچو والای بوخورده
داره می بوگو بیشتاوانا مرا پا به پا بوستن.
ویریس می آرزونا توشکه
توشکه سر بیشمارده داره، ایتا ایتا، هیزار هیزار، ناجه بوبوست.
ها چل می پئره پا ماله
بو، ها هیسته واش می ماره پابرانده شونو دپاچست. ها راشه، اونه شه بزه واشانه مرا،
دوارست بوارست دکالست، زیمینا مهربانی باموخته یو آفه تابا بی دریغ بون.
ها زیمین
ها خاک
ها آسه مان
ها روخان
ها آب
ها نُوب
ها گوسکا
ها لانتی
ها واش
ها بیجار
ها باغ
ها دار و شونو آمون
ها بکف ویریز.
بوشوده باموده بیگیفتد
ببردد بوکشتد بداشتد فتاشتد .....
هاتو سالانه سال بامو
بوشو یو پنبه رسه تو بی یا بیجیر من برسه، بوبوسته نقله من تو آما، اکه بکف اکه
ویریز من تو اماییم بازام ها خاک، ها راشی، ها چل، ها گیل گوده اگه کی آپار آپار
پاتانا جیجا بوکود. کی چی دانه آکِه به! چوتو به! چره به! هاتو ایوار وابخوبا
بوسته نبوسته! فان دری کی روزیگار ایجور آدما دخشارده داره کی اونه پنجه ماله آدمه
دیمه سر ناها تا آدمه چارچرخ هاوا ببه.
گی نه!؟ ان خط ان نشان!
ایوار ترا حالی به کی ده نه واگردسنه دیلا داری نا شونه ......
پاک بوشوبوم. پاک نه
سابوم راستی راستی می شهر... می رشت... می مردومه مئن بوشوبوم هالا هیزارتا نوگفته
می ماره ره خاستیم بگم کی ایدفایی کشکرت بینیشته بالکنه سر ایجور پرو بال بزه کی
واخوبابوستم بیدم می اوتاقه مئن نیشتمه درجه که جا کشکرتا فاندرستان درم.
ها کشکرت.... ها دار
...... ها درجک...... ها هاوا .......ها شهر..... ها خاک کی سالانه سالانه
آویرابو وطن بوکوده دارم اونه مئن! تازه واخبردارا بوستم بیدم کی بازام هولند
ایسامه خیالاشو رشتا گردستان درم!
هان!
برگردان فارسی:
گم شدگی
به هیچ کس نگفته بودم که
دارم می آیم. خودم هم نمی دانستم که دارم می روم. یعنی نمی دانستم کی رفته بودم.
شاید بخاطر همین بود که به هیچ کس نگفته بودم داشتم می آمدم. حالا که رفته بودم،
رسیده بودم، دیگر چه می گفتم که آمده ام!؟
چشمم را باز کردم ناگهان
بخود آمدم که رفته بودم. چطور رفته بودم!؟ چطور شده بود که راه افتاده، رفته
بودم!؟ چه وقت راه افتاده بودم!؟ چطور رفته بودم!؟ چطور رسیده بودم، نمی دانستم.
یعنی فرق هم نمی کرد که می دانستم چطور راه افتاده بودم، چطور رفته بودم، چطور
آمده بودم. هر چه بود این بود که پس از سالهای سال به شهرم رفته بودم. آمده بودم
شهر خودم. چرا به شهرم آمده بودم؟ خوب معلوم است برای چه آمده بودم. آمده بودم که
خود را بیابم.
تازه رسیده بودم یعنی
نمی دانستم چه وقت رسیده بودم. یکباره دیده بودم که در شهرم هستم. هوای شهرم را
نفس می کشیدم. هوا همان هوا بود. باد همان باد بود. خاک همان خاک بود. درخت همان
درخت بود. به دورهای دور چشم می دواندم. همان کوه ها را می دیدم همان جنگلها را که
به آسمان بوسه می زدند. همان آسمان که برای ستاره بارانش له له می زدم.
نه. شهر من بود. جای فکر
و خیال نداشت. شهر من بود. شهر من. خاک من.
کنار خیابان زیر درخت
تبریزی نشتم. کمی چشم گرداندم. با خودم گفتم:
- اگر
شهر من است چرا اینطور است. خیابانها... خانه ها... کوچه ها.... مردم....
هیچ کس انگار هیچکس را نمی شناسد.
همینطور از آفتابِ یاد و
خیالم، سایه شده داشتم می رفتم. می گشتم. جستجو می کردم. یاد و خیالم را بغل کرده
دنبال این بودم که آنچه می بینم مانند آینه بازتاب می دهد. هیچ چیز نمی دیدم هیچ
چیز نمی یافتم هیچ چیز نبود که نشانی از یاد و خیال من می داشت. همینطور انگار چشم
بسته هر چه پیش آید می رفتم. ولی ناگهان بخود آمد که دیدم شهرم را می گردم اما
هیچکس مرا نمی شناسد. هیچکس مرا نمی بیند. هیچکس را نمی شناسم. یعنی می شناسم نمی
شناسم. به خودم هوار می زدم: پسر این شهر توست مردم توست خاکه توست.....
سپس طوری که کنار آتش
تنور بوده باشم تمام چهره ام خیس شده بود می دیدم که در شهر خودم مردم خودم غریبم.
غریب. غریب!؟ در شهر خودم!؟ مردم خودم!؟ نه! داد زدم. داد زدم داد زدم داد زدم یک
جور داد زدم انگار هوار من همه شهرم را پر کرده است. من هستم. رشتی ام. این شهر من
است. همینجا بزرگ شدم همینجا کودکی کردم همینجا جوانی کردم همینجا آموختم همینجا
خودم را شناختم همینجا به راه افتادم همینجا درس خواندم همینجا عاشق شدم
همینجا......
هیچکس نمی شنید. هیچ کس
نگاهم نمی کرد. در میان مردم شهرم انگار گم شده مانند سایه بودم. سایه! از
آفتاب یاد و خیالم سایه شده. کشیده شده به همه جای شهرم. همه جای شهرم بودم هیچ جا
نبودم.
به دلم افتاد به تازه
آباد( گورستان شهر رشت) بروم. با خودم گفتم:
- چرا
تازه آباد!؟
سپس خودم هم پاسخ می
دادم:
- میان
زنده ها غریبم شاید میان مرده ها آشنا باشم! زنده ها مرا نمی شناسند شاید مرده ها
بشناسند. دلم دارد در می آید از اینهمه گم شدگی!
راه افتادم. چه وقت از
نانوایی بربری، از میدان، از گاراژ شیشه، از کوچه شیطان( اسم یک بازارچه ) رد شده
بودم، حالی ام نشده بود یک وقت بخودم آمدم دیدم که از میدان صیقلان گذشته ام.
پیاده رو را گرفته رفتم. هرچه گشتم گاراژ محمدی را نیافتم. آن طرف تر نانوایی چه
شده؟ سیرابی؟ قهوه خانه؟ همینطور..... ناگهان در خودم داد زدم ای وای همه چیز
دگرگون شده. هیچ جا همان جا نیست.
در خیال خود شهرم را
گشتم. یکی یکی گذاشتم جلوی چشمانم. هیچکدام همان نبود که داشتم. که می دانستم که
می شناختم.
به آن طرف خیابان نگاه
کردم، ریخته گری وجود نداشت. بالاتر دندانسازی، کنار رودخانه....... وسوسه ام
افتاد به سرخ بنده( یکی از محلات قدیمی شهر) بروم. از راسته صندوق سازها به
زیرکوچه، خطِ ماشین، سپس خیابان سعدی را بگیرم به بوسار( نام محله ای در رشت)،
بروم ژاندارمری امین الضرب، ابریشم انبار شکر محله شختی پختی( محله ای کارگری
و فقیر نشین)... آخ....مدرسه ام. امیرکبیر. بروم دوباره پای دیوار آن راه بروم درس
بخوانم.
نه! بیهوده وسوسه ام شده
است. دیگر هیچ راهی همان راه نیست. هیچ جا هم همان جا نیست. برای خود بیهوده جنب و
جوش دارم.
از پل گذشتم. سوزن می
انداختی، جا نبود. ولی هیچکس را نمی شناختم. هیچکدام آشنا نبودند.
گیلکی هم یک جور دیگر
حرف می زدند. انگار از کویت آمده بودند عربی گیلکی حرف می زدند. میان
ده تا حرف نُه تایشان
عربی بود. وای چقدر قسم می خورند!
مانده بودم. مات زده
همینطور سرگردان بودم. از میدان گذشتم. خیابان لاهیجان همان خیابان لاهیجان نبود.
پارک....سینما...یخسازی...پاستورریزه....نه ..همه چیز یک جور دیگر بود.
به تازه آباد رسیده
بودم. ولی تازه آباد هم همان تازه آباد نبود. آخرین بار چه وقت بود!؟ آها....هنوز
نگریخته بودم که رفته بودم سرِ خاک دبیرم صیانتی. هنوز هم در خیال من در سر من
مانند هوار یک جنگل واخوان می شود آنچه روی قبر صیانتی نوشته شده بود:
ما بی چرا
زندگانیم......."آنان به چرا مرگ خودآگاهان"[1].
آخرین جایی بود که هنوز
نگریخته رفته بودم و آن را خوانده بودم.
هر چه گشتم ندیدم.
نیافتم. از قبرها یکی یکی گذشتم. اسمها را یکی یکی خواندم. جای پاها را یکی یکی پا
گذاشتم. جای پای من نبود. مانند سایه گشتم. همینطور از آفتاب خیالم سایه وار روی
قبرها از این سرِ تازه آباد تا آن سر تازه آباد کشیده می شدم... بخود آمدم دیدم بر
سر قبر مادرم درازکشیده مادرم را در آغوش گرفته همینطور مثل باران اشک می ریزم.
بُهت زده با مادرم گفتم گفتم گفتم سبک شدم.
میان شهرم، میان
خاکم، میان مردمم وای چقدر غریب بودم انگار گم شده بودم گم شده....بر سر خاک
مادرم شناختم خود را یافتم.
دولا نشده ننشسته دیدم
یعنی ندیدم، نشنیدم، همینطور پیچیده بود. چه کسی بود، چه کسی داشت می گفت، داشت می
خواند. منِ من بود یا که من بودم که در آینۀ خیالم داشتم واخوان می کردم یا
که خیال من بود حرفهای نهفته ام را داشت می گفت. من بودم یا نبودم. خیالم بود یا
که منِ من، هر که بود هر چه شعله کشانِ مرا داشت هوار می زد که در تمام نگاه و حس
و جان من می پیچید. هر چه بود هر که بود،
دو باره خستگی را روی
شانه ام می نهم
ماندن غرق شدن است
رفتن زنده بودن
افتان و خیزان، افتان و
خیزان هم اگر شده باید رفت. رفتیم
هم.
همین راه که پدرمان
مادرمان پدرِ پدرمان رفت
من هم دارم از راهگذر می
گذرم
زنبیل، حرفهای مرا یکی
یکی در پهلوی خود جا داده است.
چانچو، بر شانه
ام ( چانچو چوبیست که روی شانه و بر دو انتهایش زنبیل آویز است) تکان
خورده است با گفت و شنودم پا به پا شدن.
طناب حصیری، آرزوهای مرا
در گره گرهَش شمرده است. یکی یکی هزار هزار حسرتم شده است.
همین گِلِ شُل جای پای
پدرم بود. همین علفِ خیس جای پای برهنه مادرم در گذارِ از آن بود که شبنم آن پخش
می شد. همین راه با علفهای شبنم زده اش را مادرم رفته است و به زمین مهربانی آموخت
و به آفتاب بی دریغ بودن.
همین زمین
همین خاک
همین آسمان
همین رودخانه
همین آب
همین کانال چوبی آب
همین قورباغه
همین مار
همین علف
همین شالیزار
همین باغ
همین درخت و رفت و آمد
همین افتان و خیزان
رفتند. آمدند. گرفتند.
بردند. کشتند. نگه داشتند. هرس کردند.
همینطور سالهای سال آمد،
رفت. "و پنبه رسَک تو بیا پایین من برسم"، شده است ماجرای من...
تو.... ما.
چه وقت افتاد، چه وقت
برخاست، من تو ما هستیم باز همین خاک، همین راه، همین تکه گِلِ گوله شده!
اگر که تخته سنگ، تخته
سنگ، پایمان را زخمی کرد کسی چه می داند، چه وقت می شود، چرا می شود، همینطور
ناگهان بخود آمده نیامد می بینیم که روزگار یک جور سیلی مان زده است که جای پنجه
هایش روی گونه آدمی هست، آدمی رو به مرگ مانده.
می گویی نه!؟ این خط این
نشان! آنگاه حالی ات می شود که دیگر نه دل بازگشتن را داری، نه رفتن.....
واقعا رفته بودم. واقعا
نبودم. راستی راستی میان شهر من، رشتِ من، مردمِ من، رفته بودم هنوز هزار ناگفته
را می خواستم برای مادرم بگویم که ناگهان کشکرت( زاغی) روی بالکن خانه ام نشست،
طوری پر و بال زد که بخود آمدم دیدم در اتاق خودم نشسته ام از پنجره دارم به کشکرت
نگاه می کنم.
همین کشکرت...همین
درخت... همین پنجره.... همین هوا....همین شهر....همین خاک که سالهای سال است گم
شده وطن کرده ام در آن!
تازه به خود آمدم دیدم
که هنوز هم در هلند هستم به خیال رفته میان رشت دارم می گردم!
همین!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر